Het kabinet wil vaart maken met de verdere ontwikkeling van duurzame waterstof om de CO2-uitstoot van de Nederlandse industrie te reduceren. Vrachtwagens en ander zwaar verkeer moet op waterstof, vindt het kabinet. Het stelt daarvoor een subsidieregeling beschikbaar voor meer waterstoftankstations met bijbehorende vrachtwagens. In eerste instantie trekt het hiervoor 22 miljoen euro uit. Voorts is het kabinet een samenwerking aangegaan met de staat Oman over de ontwikkeling van een waterstofmarkt tussen beide landen. Zulk een markt is in de visie van het kabinet een onmisbaar onderdeel van de energietransitie.

Met de subsidieregeling wil Vivianne Heijnen, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, het gebruik van waterstof als brandstof op de weg een impuls geven. Om de klimaatdoelen te halen, wil ze inzetten op meerdere technieken om zonder uitstoot te rijden. Elektrisch met een batterij of op waterstof. Dat past ook bij Europese regelgeving waarvoor Nederland zich heeft ingespannen. Deze schrijft voor dat er meer waterstof gebruikt moet worden in de industrie en in de transportsector. In de hele EU moet langs snelwegen bij elke 100-150 kilometer en bij grote stedelijke knooppunten een waterstoftankstation komen.

Kip-ei situatie doorbreken

Nederland telt momenteel veertien waterstoftankstations, die lang niet allemaal zijn ingericht op zware vrachtwagens. Dat er weinig van die stations zijn, vormt een drempel om te investeren in waterstofvrachtwagens. En omdat er weinig vrachtwagens op waterstof rijden, is het niet aantrekkelijk een waterstoftankstation te openen. Dit kip-ei probleem wil Heijnen doorbreken met een subsidieregeling. Subsidie is nodig, omdat investeren in waterstofvrachtwagens of -bussen een stuk duurder is dan in hun broertjes en zusjes op diesel.

De subsidieregeling gaat naar verwachting begin 2024 van start. Kern is dat plannen subsidie krijgen als zowel een waterstoftankstation gebouwd wordt als de bijbehorende vrachtwagens aangeschaft worden. Gemiddeld zo’n 20-25 vrachtwagens per tankstation. Dat kan ook in samenwerking tussen partijen. Zo komt vraag en aanbod tegelijkertijd tot stand en kunnen op steeds meer plekken in het land rendabele waterstoftankstations verrijzen.

De 22 miljoen euro die Heijnen uittrekt voor de subsidieregeling is naar schatting voldoende om op vijf tot tien plekken in het land tankstations met bijbehorende vrachtwagens van de grond te krijgen. Het exacte aantal hangt af van de precieze projectvoorstellen die ingediend worden.

Alle vrachtwagens schoon in 2050

Nederland wil met steeds meer andere landen dat alle nieuwe vrachtwagens vanaf 2040 zonder uitlaatgassen rijden. Daarmee zijn alle vrachtwagens, die gemiddeld ongeveer tien jaar rondrijden, schoon in 2050. Ondernemers kunnen nu en de komende jaren met subsidie overstappen op een schone vrachtwagen. Het kabinet investeert niet alleen voor transport in waterstof, ook voor de industrie en het verwarmen van woningen zijn er plannen.

DAF: goed nieuws

Truckfabrikant DAF heeft de subsidieregeling als ‘goed nieuws’ bestempeld. DAF heeft samen met TNO een prototype ontwikkeld van een verbrandingsmotor op waterstof die is ingebouwd in een truck. Met deze waterstoftruck worden tests uitgevoerd, onder meer op de proefbaan in het Noord-Brabantse Sint-Oedenrode, vlakbij Eindhoven. DAF verwacht dat het nog zeker vijf tot zeven jaar zal duren voordat deze technologie rijp is voor marktintroductie. DAF’s moederbedrijf Paccar werkt in de Verenigde Staten aan de ontwikkeling van een ander type waterstoftruck die energie opwekt door middel van waterstof brandstofcellen.

Samenwerking met Oman

Inmiddels is ook een samenwerking tussen Nederland en Oman tot stand gekomen over het opzetten van import- en exportfaciliteiten voor groene waterstof. Het kabinet beschouwt de samenwerking als een bijdrage aan de energietransitie in Oman zelf, maar ook als een kans om een deel van deze groene waterstof in de toekomst in te zetten voor de verduurzaming van de Nederlandse industrie en transportsector.

Naast het opzetten van import- en exportfaciliteiten richt de samenwerking op het gebied van waterstof zich op het uitwisselen van kennis en expertise en het bevorderen van onderzoekssamenwerking. Nederland werkt al met Oman samen op het gebied van water, energie en voedsel. De intentieverklaring is een concreet startpunt voor de samenwerking tussen Havenbedrijf Rotterdam en de Haven van Sohar. Via deze havens kan Nederland groene waterstof gaan importeren uit Oman. Vanwege haar ligging is de haven van Sohar uitstekend gepositioneerd om een regionale hub op het gebied van groene waterstof te worden.