In november lanceren de VS en Frankrijk een nieuwe satelliet om zoetwatersystemen over de hele wereld in kaart te brengen. Betere kennis van rivieren en meren moet de wereld wapenen tegen de extreme gevolgen van de klimaatverandering.

Water is essentieel voor het leven, maar toch weet de mens eigenlijk heel weinig over de zoetwaterlichamen op aarde. Er zijn over de hele wereld maar meetgegevens over een paar duizend meren. En voor enkele van de belangrijkste riviersystemen van de planeet zijn er geen gegevens beschikbaar. 

De nieuwe Surface Water and Ocean Topography (SWOT)-satelliet moet die enorme leemte opvullen. Een beter begrip van de watercyclus op aarde helpt om watervoorraden in te schatten en te voorspellen hoe de klimaatverandering meren, rivieren en reservoirs beïnvloedt.

“De huidige databases bevatten misschien informatie over een paar duizend meren over de hele wereld”, zegt Tamlin Pavelsky, projectleider bij de NASA. “SWOT zal dat aantal naar 2 miljoen tot 6 miljoen brengen.”

Internationale samenwerking

De satelliet zal onder meer de waterstanden kunnen meten in 95 procent van alle meren groter dan 6 hectare en alle rivieren die breder zijn dan 100 meter. Boven de oceaan zal hij kenmerken kunnen spotten zoals wervelingen van minder dan 100 kilometer breed – veel kleiner dan bestaande satellieten kunnen waarnemen.

In de meren, rivieren en reservoirs zal de satelliet ook het volume kunnen meten. Zo kunnen wetenschappers berekenen hoeveel water zich door zoetwaterlichamen beweegt. 

Klimaatverandering

De missie is belangrijk, zeggen de wetenschappers, omdat klimaatverandering de watercyclus van de aarde versnelt. Door warmere temperaturen kan de atmosfeer meer water bevatten, waardoor regenbuien heviger worden en grote schade kunnen  aanrichten in de landbouw.

“Naarmate de watercyclus op aarde intensiever wordt, vereist de voorspelling van toekomstige overstromingen en droogtes dat we zowel veranderingen in de watervoorziening vanuit de oceaan monitoren als de vraag naar en het gebruik van water op land”, zegt Nadya Vinogradova Shiffer, programmawetenschapper van SWOT. “Dat is precies wat SWOT’s wereldwijde blik op al het oppervlaktewater op aarde ons geeft.”

Voor de satelliet werkte de NASA samen met het het Franse ruimteagentschap CNES. Ook de Britse en Canadese ruimtevaartorganisaties zijn bij het project betrokken. De lancering is voorzien in november.