Bij financiële deelname van de overheid in semipublieke bedrijven, zoals Schiphol, de NS, Havenbedrijf Rotterdam, TenneT en Gasunie, zal het kabinet voortaan scherp inzetten op ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (mvo) en de energietransitie. Daarnaast verwacht het kabinet van deze bedrijven dat ze meer aandacht schenken aan zaken die de werknemer direct raken, zoals acceptabele arbeidsvoorwaarden en een leefbaar loon. Ook vraagt het aandacht voor diversiteit.

Het zijn de belangrijkste speerpunten van de Nota Deelnemingenbeleid, waarin minister Sigrid Kaag van Financiën de koers en visie uiteenzet over deelnemingen van de staat die belangrijk zijn voor de borging van het publieke belang.
Staatsdeelnemingen zijn bedrijven waar de staat aandeelhouder is. Het gaat om bedrijven die een groot publiek belang dienen. Zo spelen deelnemingen een belangrijke rol bij de borging van publieke belangen als de bereikbaarheid van Nederland, de leveringszekerheid van energie en de concurrentiekracht van de Nederlandse economie.  De staat als aandeelhouder gaat niet over de dagelijkse bedrijfsvoering van deze ondernemingen, dat is aan de deelnemingen zelf. Maar als aandeelhouder heeft de staat in belangrijke mate invloed.

Positieve impact op mens, maatschappij en klimaat

Sigrid Kaag: “Het kabinet verwacht van deelnemingen dat zij een voorbeeldrol vervullen in hun eigen sector bij het nastreven van een positieve impact op mens, maatschappij en klimaat.” Dit betekent dat deelnemingen ambitieuze doelen moeten stellen op de thema’s klimaat en milieu, veilige werkomgeving, mensenrechten en financiële transparantie en anti-corruptie. Het ambitieniveau van de deelnemingen op mvo zal periodiek worden getoetst.

Geen interesse in bedrijven die alleen op winst uit zijn

Op het vlak van investeringen verwacht de minister een voorbeeldrol van de deelnemingen op mvo-gebied. De investeringsvoorstellen van de deelnemingen worden getoetst op publiek belang, financiële rentabiliteit en risico’s. Anders dan voorheen zal ook worden gekeken of de investeringen in lijn zijn met de mvo-doelstellingen. Voor investeringen in de energietransitie wordt breder gekeken naar de risico-rendementsafweging.
Op het vlak van branchevreemde en buitenlandse activiteiten trekt de minister een duidelijke lijn. “Activiteiten die alleen een winstoogmerk hebben en niet ondersteunend zijn aan de publieke belangen of gelieerd zijn aan de Nederlandse kernactiviteiten, kunnen in principe niet op mijn goedkeuring rekenen.”

Diversiteit in raad van bestuur en raad van commissarissen

Het kabinet vindt het ook van belang dat de samenstelling van een raad van bestuur en een raad van commissarissen divers en evenwichtig is. De staat als aandeelhouder wil hier een positieve bijdrage aan leveren door hierover het gesprek aan te gaan met de deelnemingen.