Nadat het kabinet Rutte recentelijk aankondigde het functioneren van de overheid transparanter te maken door de instelling van een onafhankelijk Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding heeft het nu ook het plan gepresenteerd om de Nederlandse journalistiek te versterken, kwalitatief te verbeteren en onafhankelijker te maken. Zowel de lokale journalistiek als de onderzoeksjournalistiek kunnen de komende jaren rekenen op extra investeringen. Voor dit jaar stelt staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en Media ruim 11 miljoen euro beschikbaar om lokale publieke omroepen te ondersteunen in hun professionalisering en onafhankelijkheid. Ook krijgt de onderzoeksjournalistiek 2,4 miljoen extra om diepgravende journalistieke producties te kunnen maken en onderzoeksjournalisten op te leiden.
Nog even terug naar de instelling van een onafhankelijk Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding. Dit gaat de regering en het parlement gevraagd en ongevraagd adviseren over de openbaarmaking van overheidsinformatie door organen van de centrale overheid, provincies, gemeenten en waterschappen. Ook krijgt dit college een bemiddelingstaak voor journalisten en wetenschappers. Het college zal worden ondersteund door een ambtelijk bureau.
“Ik wil dat journalisten hun belangrijke werk kunnen doen, onafhankelijk, op volle sterkte en zonder beperkingen.”
Naast versterking van de lokale en onderzoeksjournalistiek richt het kabinet zich ook op persveiligheid, de toekomst van de publieke omroep en het versterken van de Nederlandse mediasector. De staatssecretaris zegt in niet mis te verstane woorden: “Onafhankelijke, sterke media zijn onmisbaar in een goed functionerende democratie. Ik wil dat journalisten lokaal, regionaal en landelijk hun belangrijke werk kunnen doen – onafhankelijk, op volle sterkte en zonder beperkingen.”Momenteel zijn lokale publieke omroepen afhankelijk van financiering van hun gemeente. Journalisten mogen zich niet geremd voelen omdat de financiering van hun omroep via de gemeente loopt waar ze over schrijven. Daarom is de staatssecretaris in gesprek met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) over een nieuwe financieringssystematiek van lokale omroepen. Dit moet leiden tot het versterken van de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de lokale omroepen.
In de tussentijd investeert de bewindsvrouw in de versterking van de lokale omroepen. Dit jaar nog komt 6,5 miljoen euro beschikbaar voor lokale omroepen om mensen aan te nemen en voor trainingen van medewerkers. Ook is er 3 miljoen beschikbaar voor de omroepen om hun diensten digitaal aan te bieden. Tot slot stelt zij middelen beschikbaar voor vernieuwende journalistieke projecten van lokale media.
“Onderzoeksjournalistiek vervult bij uitstek controlerende functie in onze democratie.”
Onderzoeksjournalistiek vervult bij uitstek de controlerende functie van de media in onze democratie, zegt Gunay Uslu. Met een extra investering van 2,4 miljoen euro bovenop de huidige 5 miljoen breiden het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten hun activiteiten uit. Journalisten krijgen meer mogelijkheden om producties te maken en er wordt geïnvesteerd in kennisontwikkeling, nieuw talent en (bij)scholing. Hier kunnen meer journalisten van profiteren, in allerlei fases van hun carrière.
Persveiligheid en persvrijheid versterken
Journalisten krijgen steeds meer te maken met bedreiging en geweld. Daarom komt de staatssecretaris samen met de minister van Justitie en Veiligheid zeer binnenkort met een plan van aanpak ter versterking van persveiligheid en persvrijheid. Ook zetten de beide bewindspersonen hun subsidiebijdrage aan het initiatief ‘PersVeilig’ voort tot en met 2024.
‘PersVeilig’ is een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), het Genootschap van Hoofdredacteuren, de Politie en het Openbaar Ministerie en heeft tot doel de positie van journalisten te versterken tegen geweld en agressie op straat, op social media en/of via juridische claims.
Omroepen in het publiek bestel
Ook de manier waarop bepaald wordt welke omroepen kunnen toetreden tot het publieke bestel wordt onder de loep genomen. Gunay Uslu gaat een onafhankelijk adviescollege instellen dat advies uitbrengt over hoe de publieke omroep kan meegroeien met de tijd, door voorwaarden op te nemen over het in- en uitstromen van omroepen.
