De Eindhovense burgeractivist en voormalig politicus Mpanzu Bamenga heeft vrijdag 10 december – de Internationale Dag van de Mensenrechten – de prijs ‘MensenrechtenMens 2021’ ontvangen voor zijn strijd tegen etnisch profileren. De prijs wordt elk jaar toegekend door het College voor de Rechten van de Mens ‘als aanmoediging voor denkers en doeners die zich op bijzondere wijze inzetten voor mensenrechten.’ Dit jaar zette het College voortrekkers in de schijnwerpers met een effectieve aanpak tegen racisme. Het College voor de Rechten van de Mens is een zelfstandig bestuursorgaan onder verantwoordelijkheid van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Binnen de kaders van de wet functioneert het onafhankelijk in de zaken die het oppakt.
De 36-jarige Eindhovenaar werd in 2018 op Eindhoven Airport door de Koninklijke Marechaussee aangehouden, omdat hij werd gezien als crimineel en niet-Nederlander. Naar aanleiding hiervan spande hij met mensenrechtenorganisaties een rechtszaak aan tegen de Staat. Inmiddels heeft de Koninklijke Marechaussee aangekondigd te stoppen met etnisch profileren.
Volgens het College voor de Rechten van de Mens willen overheidsorganen zoals de Belastingdienst, Koninklijke Marechaussee en gemeenten met het inzetten van risicoprofielen snel, efficiënt en consistent controle- en handhavingsbevoegdheden uitoefenen. Maar, stelt het College, overheidsinstanties horen mensen aan te spreken op hun gedragingen en niet op basis van etnische kenmerken of afkomst. Toch gebeurt dit laatste in de praktijk wel, aldus het College.
‘Etnisch profileren is een ernstige schending van de mensenrechten’
Het College stelt dat etnisch profileren veel negatieve gevolgen heeft, zowel voor mensen die ermee te maken krijgen als voor de samenleving als geheel. ‘Het vergroot stigmatisering van bepaalde bevolkingsgroepen en maakt dat mensen zich vernederd, onveilig en in hun waarde aangetast voelen. Bovendien wakkert het wantrouwen in overheidsinstanties aan en doet het afbreuk aan het vertrouwen in de rechtsstaat. Daarmee is deze vorm van discriminatie een ernstige schending van de mensenrechten.’
In artikel 1 van de Grondwet staat dat discriminatie op grond van ras is verboden. Een belangrijk thema, want ondanks het discriminatieverbod is volgens het College achterstelling door racisme nog altijd aan de orde. ‘Van de arbeids-, woningmarkt, sport en het onderwijs tot de openbare ruimte en overheid. Meer dan veertig nominaties onderstrepen nogmaals de urgentie van een oplossing voor dit diepgewortelde probleem’, aldus het College.
Politiek Talent van het Jaar
Mpanzu Bamenga werd op 12 juli 1985 in Kinshasa, Congo, geboren. Hij vluchtte in 1994 met zijn moeder en broer naar Nederland. In ons land volgde hij een aantal rechtenstudies. Aan de Vrije Universiteit van Brussel studeerde hij aan het European Law on Immigration and Asylum. Hij werkte o.m. als sociaaljuridisch medewerker en extern coördinator Vluchtelingen in Eindhoven en werd in 2014 gekozen tot gemeenteraadslid voor D66 in Eindhoven. Hij werd daarin verkozen tot Politiek Talent van het Jaar. Drie jaren later stond hij op de 35ste plaats van de kandidatenlijst van D66 voor de Tweede Kamer.
