Vier Noord-Brabantse ziekenhuizen gaan samen met de academische ziekenhuizen in Nederland onderzoeken of een vaccin tegen tuberculose (BCG-vaccin) de kans op infectie met het coronavirus (COVID-19) verkleint of dat het de ernst van de symptomen vermindert als er toch een infectie optreedt. In totaal worden 7000 kwetsbare ouderen boven de zestig jaar in het onderzoek geïncludeerd. De helft van de deelnemers aan het onderzoek krijgt het vaccin, de andere helft niet. De BCG-PRIME studie, opgezet door het UMC Utrecht met steun van het Nederlandse ministerie van VWS, is gefinancierd met een subsidie van € 8.5 miljoen.
Het aantal mensen dat besmet raakt met het coronavirus neemt nog altijd toe. Op dit moment is er nog geen vaccin of medicijn beschikbaar. Het coronavirus blijkt vooral kwetsbare ouderen ernstig ziek te maken. Bij een infectie lopen zij het hoogste risico om aan het virus te overlijden.
“Het vaccin geeft het afweersysteem een oppepper.”
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het BCG-vaccin niet alleen
bescherming biedt tegen tuberculose, maar ook de afweer tegen andere
ziekteverwekkers kan verhogen. Het is echter nog niet wetenschappelijk
vastgesteld of het BCG-vaccin ook (enige) bescherming kan bieden tegen het
coronavirus. “Het vaccin geeft het afweersysteem als het ware een oppepper,
waardoor het beter raad weet met ziekteverwekkers waar het vaccin niet in
eerste instantie voor bedoeld was. Zo blijkt het BCG-vaccin bijvoorbeeld iets
beter te beschermen tegen griep. Of het ook enige bescherming biedt tegen
COVID-19 is nog onduidelijk. Maar daar moet dit onderzoek ons duidelijkheid
over geven”, legt internist-infectioloog dr. Heidi Ammerlaan van het Catharina
Ziekenhuis in Eindhoven uit. Het Eindhovense topklinisch ziekenhuis is een van
de vier Brabantse ziekenhuizen dat deelneemt aan het onderzoek. De andere drie
zijn: het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch, Ziekenhuis Bernhoven in Uden en
het Amphia Ziekenhuis in Breda.
“Als het BCG-vaccin inderdaad de kans op een infectie verkleint of als het
leidt tot een milder verloop van de ziekte, dan geeft dat hoop voor de
toekomst. Want het zal nog even duren voordat één van de vaccins, dat specifiek
ontwikkeld is om het nieuwe coronavirus een halt toe te roepen, ook
daadwerkelijk in de klinische praktijk kan worden geïmplementeerd”, aldus dr.
Ammerlaan.
Rond het einde van dit jaar worden de eerste resultaten verwacht
Voor deze placebo-gecontroleerde studie worden kwetsbare patiënten van 60 jaar en ouder benaderd om deel te nemen via het ziekenhuis waar ze onder behandeling zijn. In de studie wordt naar twee primaire eindpunten gekeken: (a) het aantal coronabesmettingen dat optreedt óf (b) het optreden van luchtweginfecties (inclusief COVID-19) waarvoor een medische behandeling noodzakelijk is. Om zo snel mogelijk resultaten te hebben, worden de komende twee maanden door de deelnemende ziekenhuizen tussen de 5.200 en 7.000 kwetsbare ouderen gerekruteerd, die gedurende 6 maanden na vaccinatie gevolgd worden. Rond het einde van dit jaar worden de eerste resultaten verwacht.
Bewezen bescherming tegen luchtweginfecties
Het BCG-vaccin is het meest toegediende vaccin ter wereld en wordt al
tientallen jaren over de hele wereld gebruikt om tuberculose te voorkomen. Dat
heeft er voor gezorgd dat het vaccin als bewezen veilig wordt gezien en dat de
mogelijke bijwerkingen bekend zijn. Daarnaast komt er steeds meer bewijs dat
het BCG-vaccin het immuunsysteem stimuleert en daardoor beschermt tegen
luchtweginfecties in het algemeen.
