Analyse van het DNA van Parkinsonpatiënten door het Christine Van Broeckhoven laboratorium (VIB-UAntwerpen Centrum voor Moleculaire Neurologie), identificeerde een nieuw risicogen voor de ziekte van Parkinson. Mutaties in dit gen resulteerden in verlies van het ATP10B eiwit. De functie van ATP10B werd ontrafeld door het Peter Vangheluwe laboratorium (KU Leuven, Laboratorium voor Cellulaire Transport Systemen). Zij toonden aan dat ATP10B zorgt voor het transport van glucosylceramide, een lipide dat een centrale rol speelt bij de ziekte van Parkinson. De mutaties verstoren deze functie. Hierbij komt nog dat een verminderde hoeveelheid van ATP10B leidt tot neuronaal verlies en de neuronen gevoeliger maakt voor omgevingsfactoren die bijdragen tot een groter risico voor de ziekte van Parkinson. Deze nieuwe vindingen maken van ATP10B een interessant therapeutisch doelwit voor de ziekte van Parkinson.
De ziekte van Parkinson treft wereldwijd meer dan 10 miljoen mensen en meer dan 2 miljoen mensen in Europa. Het ziektebeeld van patiënten vertoont een verscheidenheid van motorische en niet-motorische symptomen, die hen belemmeren om dagelijkse activiteiten uit te voeren. Momenteel is er nog geen effectieve therapie. De chronische en progressieve aard van de ziekte van Parkinson heeft een grote impact op de levenskwaliteit van de patiënten en de zorgverleners.
De identificatie van genen en mutaties bij Parkinsonpatiënten heeft aanzienlijk bijgedragen tot een better begrip van de onderliggende ziektemechanismen. Bij 5 tot 15% van de Parkinsonpatiënten zijn er mutaties gevonden in verschillende genen die de verdeling van de ziekte tussen generaties in families verklaart. Familiale mutaties worden beschouwd als hoog penetrant, wat betekent dat de mutatiedrager zeer waarschijnlijk de ziekte van Parkinson zal krijgen. Bij het grootste deel van de niet-familiale Parkinsonpatiënten, de zogenaamde sporadische patiënten, is veel minder bekend over de genetische bijdrage aan de ziekte van Parkinson. Toch zijn er verschillende genen die in verband gebracht worden met de ziekte en die samen met omgevingsfactoren het risico op de ziekte van Parkinson bij sporadische patiënten kunnen verhogen.
Identificatie van het ATP10B-gen
Stefanie Smolders, PhD studente in de groep van Professor Christine Van Broeckhoven, identificeerde mutaties in het ATP10B-gen bij kinderen die op heel jonge leeftijd aan de ziekte van Parkinson lijden, terwijl hun ouders gezond waren. Deze kinderen droegen twee mutaties in het ATP10B-gen, een op elk chromosoom geërfd van de ouders. In een groep van 617 niet-verwante Parkinsonpatiënten identificeerde Stefanie nog eens zes dragers van twee ATP10B-mutaties. Onder de mutatiedragers zagen we een hoge variabiliteit in de aanvangsleeftijd bij ziekte. Dit kan erop wijzen dat de combinatie van de twee mutaties verschillende effecten kan hebben op de productie van het ATP10B-eiwit, en daardoor een variabel verlies van ATP10B-eiwitten en -functie.
Van risicogen tot ziektemechanisme
Shaun Martin, postdoctoraal onderzoeker in de groep van Professor Peter Vangheluwe, bestudeerde de functie van het ATP10B-eiwit en ontdekte dat het lipiden (of vetten) verplaatst uit het lysosoom, het compartiment in de cel dat verouderd celmateriaal afbreekt en recycleert. ATP10B vervoert met name glucosylceramide, een lipide die een belangrijke rol speelt bij de ziekte van Parkinson. Dit proces wordt verstoord door de mutaties gevonden in de patiënten. ATP10B is belangrijk voor de normale werking van lysosomen en beschermt neuronale cellen tegen omgevingsrisicofactoren van de ziekte van Parkinson.
ATP10B een potentieel doelwit voor therapeutische interventie
Een beter begrip van de belangrijkste eiwitten en trajecten die betrokken zijn bij het ontstaan en verloop van de ziekte van Parkinson is noodzakelijk om een therapie te kunnen ontwikkelen die de oorzaak aanpakt. Met de identificatie en karakterisering van het ATP10B-eiwit, bieden we een nieuw doelwit aan voor de ziekte van Parkinson. Zonder enige twijfel wordt er verder gezocht naar methodes die de productie van ATP10B kunnen beïnvloeden en zo als therapie voor de ziekte van Parkinson gebruikt kunnen worden. De onderzoeksteams zijn hiermee al gestart en farmaceutische bedrijven hebben al belangstelling getoond.
Werd je blij van dit artikel? Jij kan ons ook blij maken door 1 euro per maand over te schrijven op onze Triodosrekening (Goed Nieuws vzw): BE 18 5230 8103 2865. Jouw steun helpt ons om goed nieuws te blijven verspreiden. Merci! ❤
